Wybierasz się do notariusza z konkretną sprawą? Chcesz sporządzić akt darowizny, sprzedać mieszkanie albo podpisać intercyzę? Wszystko wydaje się jasne, dokumenty przygotowane, termin umówiony. Wydawać by się mogło, że nic nie może pójść nie tak. A jednak, notariusz patrzy na dokumenty, zadaje kilka pytań i odmawia dokonania czynności. Nie oznacza to jednak, że notariusz działa złośliwie czy „dla zasady”. Jego obowiązki są ściśle określone, a odmowa bywa wręcz koniecznością.
Odmowa czynności notarialnej. Kiedy jest to możliwe?
Notariusz nie jest urzędnikiem „do podpisywania wszystkiego”. Choć pełni funkcję zaufania publicznego, jego rola to nie tylko spisywanie aktów. To także czuwanie nad zgodnością czynności z obowiązującym prawem. Jeśli którakolwiek z przedstawionych przez Ciebie informacji, dokumentów lub okoliczności budzi wątpliwości co do legalności działania, ma nie tylko prawo, ale i obowiązek odmówić.
Czy notariusz musi uzasadniać odmowę czynności notarialnej?
Każda odmowa musi być uzasadniona na piśmie. Co więcej, odmowa nie kończy sprawy raz na zawsze. Przysługuje Ci prawo złożenia zażalenia do sądu rejonowego właściwego dla danej kancelarii. Jeśli sąd uzna, że notariusz nie miał podstaw do odmowy, może nakazać mu dokonanie czynności.
Nie znaczy to jednak, że każda odmowa jest błędem. Notariusz działa w oparciu o przepisy, a nie według własnego uznania. Nie może „przymknąć oka” na brak dokumentu, nie może zignorować nieścisłości w oświadczeniach stron. Czasem jedna pominięta strona w dowodzie osobistym może być przeszkodą, a drobna niezgodność w danych powodem wstrzymania całego procesu.
Zanim więc złożysz zażalenie, warto zapytać notariusza o szczegóły decyzji. Często wystarczy uzupełnienie brakujących dokumentów, ponowne spotkanie, czasem konsultacja z prawnikiem. Nie zakładaj od razu złej woli. Notariusz po prostu wykonuje swoją pracę zgodnie z przepisami.
Jak uniknąć odmowy czynności notarialnej?
Najlepiej przygotować się solidnie. Przed wizytą zadzwoń do kancelarii lub napisz maila i zapytaj, jakie dokumenty są potrzebne, jakie informacje musisz przygotować i co może stanowić przeszkodę. Przekonasz się, że to nie są pytania „na wyrost”. Pozwoli Ci to zaoszczędzić czas, stres i ewentualne koszty kolejnej wizyty.
Warto też być szczerym wobec notariusza. Jeśli masz wątpliwości, czy możesz sprzedać działkę, bo nie jesteś pewien granic własności, powiedz to. Jeśli spisujesz testament, ale czujesz się rozkojarzony — odłóż to spotkanie. Notariusz nie działa przeciwko Tobie, ale z myślą o Twoim bezpieczeństwie prawnym.
Odmowa notarialna to nie wyrok, ale sygnał: coś wymaga wyjaśnienia, nie zgadza się lub trzeba doprecyzować. I dobrze, że ktoś to wychwytuje zanim podpiszesz dokument, który może zaważyć na Twoim życiu.
Co zrobić, gdy notariusz odmówi?
Zachowaj spokój i poproś o pisemne uzasadnienie odmowy. Następnie oceń sytuację: czy możesz dostarczyć brakujące dokumenty i poprawić błędy.
Jeśli mimo wszystko uważasz, że odmowa była niesłuszna, masz 7 dni na złożenie zażalenia do sądu. Możesz to zrobić samodzielnie lub z pomocą prawnika. Sąd przeanalizuje sprawę i oceni, czy notariusz miał rację.
Pamiętaj, że notariusz nie jest po to, by Cię zatrzymać, ale by chronić Ciebie i Twoje interesy prawne. Jeśli odmówi, zrób krok w tył, przyjrzyj się sprawie raz jeszcze. To może zaoszczędzić Ci wielu problemów w przyszłości.
