Darowizna to jeden z najpopularniejszych sposobów przekazania majątku bliskim osobom. Jest to czynność prawna, która wymaga odpowiedniej formy, a w wielu przypadkach niezbędne jest sporządzenie aktu notarialnego. Przed wizytą u notariusza warto dobrze się przygotować, aby proces przebiegł sprawnie i bez zbędnych komplikacji. Poniżej znajdziesz ważne kwestie, na które warto zwrócić uwagę przed zawarciem umowy darowizny.
Czym jest darowizna?
Darowizna to bezpłatne świadczenie, które darczyńca przekazuje obdarowanemu kosztem swojego majątku. W wyniku darowizny obdarowany staje się właścicielem określonej rzeczy, prawa majątkowego lub środków finansowych. Co ważne, darczyńca może zastrzec pewne warunki darowizny, np. jej odwołanie w przypadku rażącej niewdzięczności obdarowanego.
Forma umowy darowizny
W polskim prawie umowa darowizny wymaga formy aktu notarialnego, jeśli jej przedmiotem są nieruchomości (mieszkania, domy, działki) lub inne prawa, które muszą być wpisane do księgi wieczystej. W przypadku darowizny pieniędzy czy ruchomości (np. samochodu) umowa może być zawarta w formie pisemnej, ale dla bezpieczeństwa i przejrzystości zaleca się wizytę u notariusza.
Przygotowanie dokumentów
Przed wizytą u notariusza warto zgromadzić wszystkie niezbędne dokumenty. Najważniejsze z nich to:
- Dowody tożsamości stron – zarówno darczyńcy, jak i obdarowanego.
- Dokumenty potwierdzające prawo własności darczyńcy – jeśli przedmiotem darowizny jest nieruchomość, konieczne będzie przedstawienie odpisu księgi wieczystej.
- Dokumenty dotyczące przedmiotu darowizny – np. umowy zakupu, faktury, certyfikaty potwierdzające własność pojazdu lub inne dokumenty w zależności od rodzaju darowanej rzeczy.
- Informacje o wartości przedmiotu darowizny – wartość nieruchomości czy przedmiotu darowizny jest istotna z punktu widzenia opodatkowania.
Komplet dokumentów pozwoli notariuszowi szybciej i sprawniej przygotować umowę oraz uniknąć opóźnień spowodowanych brakami formalnymi.
Skutki prawne darowizny
Zawarcie umowy darowizny wiąże się z pewnymi skutkami prawnymi, o których warto pamiętać. Przede wszystkim obdarowany staje się właścicielem przedmiotu darowizny. Oznacza to, że darczyńca traci do niego wszelkie prawa. W przypadku nieruchomości zmiany te wymagają wpisu do księgi wieczystej.
Darowizna może również wpłynąć na rozliczenia między małżonkami. W przypadku majątku wspólnego darczyńca powinien jednoznacznie określić, czy przedmiot darowizny trafia do majątku wspólnego obdarowanego małżonka, czy też do jego majątku osobistego.
Opodatkowanie darowizny
Darowizna podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn. Wysokość podatku zależy od grupy podatkowej, do której należy obdarowany oraz od wartości przedmiotu darowizny. Najbliżsi członkowie rodziny (np. dzieci, małżonkowie, wnuki) mogą skorzystać ze zwolnienia z podatku, pod warunkiem zgłoszenia darowizny do urzędu skarbowego w określonym terminie.
Osoby z dalszej rodziny oraz osoby niespokrewnione są objęte wyższymi stawkami podatkowymi, a niekiedy muszą zapłacić znaczne kwoty. Wartość darowizny również ma znaczenie – przekroczenie kwot wolnych od podatku oznacza konieczność uregulowania należności wobec urzędu skarbowego.
Odwołanie darowizny
Darowiznę można odwołać w określonych przypadkach, choć nie jest to proces łatwy. Najczęściej do odwołania darowizny dochodzi w przypadku rażącej niewdzięczności obdarowanego wobec darczyńcy. Aby odwołanie darowizny było skuteczne, darczyńca musi wykazać, że zachowanie obdarowanego narusza zasady współżycia społecznego. Oprócz tego, darowiznę można cofnąć, jeśli darczyńca znalazł się w trudnej sytuacji życiowej i finansowej. W obu przypadkach konieczne jest skierowanie sprawy na drogę sądową.
